67. dönemine girecek eski ismiyle Türkiye 1. Futbol Ligi, son yıllardaki ismiyle Süper Lig’de geride kalan dönemlerde pek çok farklı olay yaşandı.
AA’nın futbolda Harika Lig’in 2024-2025 sezonu öncesi lig tarihi ve istatistiklerine yönelik hazırladığı belge haberlerin bu kısmında, geçmiş dönemlerde yaşanan değişik olay ve istatistikler yer alıyor.
21 Şubat 1959’da oynanan İzmirspor-Beykoz maçıyla başlayan Türkiye 1. Futbol Ligi, 2001-2002 döneminden bu yana Süper Lig ismi altında düzenleniyor.
Ligde 1979-1980 döneminde Trabzonspor 12 galibiyet elde ederek şampiyonluğa ulaştı, 1989-1990’da ise Malatyaspor birebir sayıda galibiyet almasına rağmen ligden düşen 5. ekip olmaktan kurtulamadı.
En çekişmeli sezon
Lig geçmişinde puantaj olarak en çekişmeli dönem 1980-1981 oldu.
Takımların galibiyet sayıları birbirlerine o kadar yakın oldu ki ligi ikinci sırada tamamlayan Adanaspor 34 puan toplarken, Mersin İdmanyurdu ve Orduspor’un akabinde ligden düşen 3. kadro olan Rizespor’un ise 29 puanı vardı.
Söz konusu dönemde Trabzonspor ise 39 puanla şampiyon olurken, Galatasaray 34 puanla 3. sırada yer aldı. 4. sıradaki Gaziantepspor 33 puana ulaşırken, Beşiktaş ve Eskişehirspor ise 31’er puanla sıralamada yer aldı.
Zonguldakspor, Kocaelispor ve Bursaspor otuzar, Fenerbahçe, Altay, Adana Demirspor ile Boluspor da Rizespor üzere 29 puan elde etmişti.
Beşiktaş ve Galatasaray, ligi eksi averajla tamamladı
Lig tarihine damgasını vuran “Üç büyükler” içinde Beşiktaş ve Galatasaray, ligi eksi averajla tamamlayan ekipler olarak kayıtlara geçti.
Beşiktaş, 1975-1976 sezonunda ligi 11. sırada tamamlarken, 25 gol atıp kalesinde 32 gol gördü. Böylelikle eksi 7 gol averajıyla “Üç büyükler” arasında ligi eksi averajla tamamlayan birinci ekip oldu.
Galatasaray ise iki kez ligi eksi averajla bitirdi. Sarı-kırmızılı ekip, 2010-2011’de 8. tamamladığı ligde 41 gol atıp, 46 gol yedi ve eksi 5 averajla dönemi kapattı. Galatasaray, 2021-2022’de de 13. olduğu ligde 51 gol atıp, kalesinde 53 gol gördü ve eksi 2 averajla dönemi tamamladı.
Bu ortada, “Üç büyükler”in öbür üyesi Fenerbahçe ise 1990-1991 ve 2018-2019 sezonlarında ligi sıfır averajla kapattı. Sarı-lacivertli grup 1990-1991 döneminde 53 gol atıp 53 gol yerken, 2018-2019’da ise 44 sefer ağları havalandırdı, kalesinde ise birebir sayıda gol gördü.
Fenerbahçe averajla ligde kaldı
Lig tarihinde 19 kere şampiyon olan Fenerbahçe, 1980-1981 döneminde küme düşmekten gol averajıyla kurtuldu.
Rizespor’un 29 puanla ligden düştüğü dönemde, Fenerbahçe; Altay, Adana Demirspor ve Boluspor ile birebir puanı toplayarak, gol averajıyla ligde kaldı.
Hakemden gol
Süper Lig tarihinin en değişik notlarından birisi, hakemin attığı gol olarak tarih yapraklarında yerini aldı.
1986-1987 döneminin 5. haftasında, 21 Eylül 1986’da MKE Ankaragücü ile Beşiktaş ortasında Ankara Cebeci İnönü Stadı’ndaki karşılaşmayı izleyenler dünya futbol tarihinde eşine çok seçkin rastlanan bir gole şahit oldu.
Karşılaşmanın 83. dakikasında gelişen başşehir atağında Kemal Yıldırım’ın ceza alanı içi sağ çaprazından attığı ve yandan auta gitmekte olan şutta, top kale alanının solundaki hakem Ahmet Akçay’a çarparak istikamet değiştirdi ve filelere gitti. MKE Ankaragücü bu golle karşılaşmayı 1-0 kazanırken, spor kamuoyu uzun mühlet bu konumu konuştu.
Galatasaray açık ara
Lig tarihinde en fazla puan farkıyla şampiyonluğa ulaşan kadro Galatasaray oldu.
Sarı-kırmızılı takım, 1987-1988 döneminde 90 puanla keyifli sona ulaştı, ikinci sıradaki Beşiktaş 78 puanda kaldı. Ortadaki 12 puanlık fark, şimdiye dek şampiyonla ikinci ortasındaki en fazla puan farkı olarak tarihe geçti.
Averajla gülenler ve üzülenler
Ligin geride kalan 66 döneminde şampiyonlar 5 sefer gol averajıyla muhakkak oldu, düşen ekipler da 9 sefer yeniden gol averajıyla ortaya çıktı.
1984-1985 döneminde Fenerbahçe ile Beşiktaş ligi 50’şer puanla tamamlarken, gol averajı daha âlâ olan sarı-lacivertli takım şampiyonluğa ulaştı.
1985-1986 döneminde Beşiktaş, 56 puanla Galatasaray’ın gol averajıyla ligi en önde tamamladı.
1992-1993 döneminde da Galatasaray, bu sefer Beşiktaş’ı 66 puan ve averajla geçmeyi başardı ve şampiyonluğu kucakladı.
2010-2011 döneminde ise Fenerbahçe ile Trabzonspor ligi 82’şer puanla tamamladı. Uygulamada olan ikili averaja nazaran, rakibine üstünlük kuran sarı-lacivertli ekip şampiyonluğa ulaştı.
2020-2021 sezonunda da ligi 84’er puanla kapatan Beşiktaş ile Galatasaray’ın dönem içinde birbirleriyle oynadığı maçlarda aldığı skorlar eşit olduğu için gol averajıyla rakibini geride bırakan Beşiktaş ligi birinci sırada tamamladı.
Bu ortada, averajla yaşanan şampiyonluklardan birinci 3’ünde genel gol averajı, son ikisinde ise grupların dönem içinde kendi ortalarında oynadığı maçlarda aldığı sonuçlara nazaran sıralama belirli oldu.
Lig tarihinde ayrıyeten 9 defa de ligden düşen kadrolar gol averajıyla belirlendi.
Beşiktaş’ın kabus sezonu
Beşiktaş, 2003-2004 dönemindeki değişik performans grafiğiyle sevenlerine adeta kabus yaşattı.
Sezonun ikinci yarısına en yakın takipçisi Fenerbahçe’nin 8 puan önünde namağlup önder başlayan Beşiktaş, ikinci yarıdaki inanılmaz düşüşle dönemi şampiyon bitiren rakibinin tam 14 puan gerisinde, üçüncü sırada kaldı.
17 maçlık ikinci yarıda tam 8 mağlubiyet alan siyah-beyazlılar, böylece lig tarihinde iki devre ortasında en büyük düşüşü gerçekleştiren şampiyon adayı grup olarak kayıtlara geçti.
“Nöbetçi golcü” Semih, gol hükümdarı oldu
Süper Lig’in 2007-2008 dönemindeki gol hükümdarı Fenerbahçeli Semih Şentürk, bu unvanı değişik biçimde eline geçirdi.
Sezonu 17 golle tamamlayarak, mesleğinde birinci kere bu unvanı alan Semih, birçok maçta oyuna sonradan girmesine karşın attığı kritik gollerle grubuna büyük katkı yaptı ve ismi “nöbetçi golcü”ye çıktı.
Semih, ismi geçen sezonda ligde çeşitli vakit dilimleri içinde toplam 27 maçta forma giydi. Bunlardan yalnızca 17’sinde birinci 11’de alana çıkan Semih, toplam 17 gol attı.
Yanlış anons skandalı
Süper Lig’de 2009-2010 döneminde o zamanki ismiyle Fenerbahçe Şükrü Saracoğlu Stadı’nda anons skandalı yaşandı.
Ligin 34. ve son haftasına en yakın takipçisi Bursaspor’un 1 puan önünde önder giren ve son hafta meskeninde ağırladığı Trabzonspor’u yenmesi durumunda şampiyonluğunu ilan edecek Fenerbahçe, dramatik bir sonla sevenlerini adeta kahretti.
Trabzonspor ile 1-1 berabere kalan Fenerbahçe, Bursaspor’un meskeninde Beşiktaş’ı 2-1 yenmesiyle şampiyonluğu, tarihinde birinci kere bu muvaffakiyete ulaşan Bursaspor’a kaptırdı. Lakin Kadıköy’deki maçta son anlar oynanırken, Bursaspor-Beşiktaş müsabakasının 2-2 berabere bittiği ve Fenerbahçe’nin bu sonuçla şampiyon olduğu formunda statta yapılan anons, tam manasıyla bir skandala neden oldu.
Bu yanlışlı anons üzerine tribünlerdeki birçok Fenerbahçeli taraftar üzere saha içindeki kimi Fenerbahçeli futbolcular da sevinç gösterisinde bulunurken, gerçek kısa mühlet sonra anlaşıldı ve yaşanan sevinç yerini hüzne bıraktı. Skandala yol açan anonsu yapan kulüp vazifelisi maçın ertesinde gözaltına alınırken, daha sonra savcılık tarafından özgür bırakıldı.
Fenerbahçe 2 kere son hafta yıkıldı
Lig tarihinde dönemin son haftasına puan cetvelinde başkan girip de şampiyon olamayan tek ekip Fenerbahçe olarak kayıtlarda yer alıyor.
Sarı-lacivertli ekip, ligin son hafta maçında 2005-2006 döneminde Denizlispor ile berabere kalarak Galatasaray’a, 2009-2010’da ise Trabzonspor ile berabere kalarak Bursaspor’a şampiyonlukları kaptırdı.
Futbolcudan hakeme kırmızı kart
Trabzonsporlu futbolcu Salih Dursun, maçın hakemine kırmızı kart göstererek lig tarihinin en enteresan olaylarından birisine imza attı.
2015-2016 döneminin 22. haftasında, 21 Şubat 2016 tarihinde Türk Telekom Stadı’nda oynanan Galatasaray-Trabzonspor (2-1) karşılaşmasının 86. dakikasında futbol alanlarından eşine seçkin rastlanan bir olay yaşandı. Maçın hakemi Deniz Ateş Bitnel, bordo-mavili futbolcu Luis Cavanda’ya, sebebiyet verdiği penaltının akabinde sert itirazı sonucu kırmızı kart gösterdi. Karara reaksiyon gösteren Trabzonsporlu futbolcular hakeme ağır itirazlarda bulundu. Bu sırada Salih Dursun, Cavanda’ya kırmızı kart çıkaran Bitnel’in kartını elinden alarak, hakeme gösterdi. Salih Dursun da bu hareketinin akabinde kırmızı kartla oyun dışından kaldı. Trabzonspor, dünya gündemine giren bu tarihi karşılaşmayı 7 kişi tamamladı.