Uluslararası Ceza Mahkemesi İsrail‘in tüm itirazını reddederek nihayet dün (Perşembe) İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile eski İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. “Gazze’de savaş suçu” ile “insanlığa karşı suç”, “aç bırakmayı bir savaş silahı olarak kullanmak”, “sivil halka karşı kasıtlı olarak atak düzenlemek” üzere oldukça ağır suçlamalar var kararın münasebetinde.
Mahkeme ayrıyeten Hamas‘ın askeri şefi Muhammed Deif hakkında da cinayet, rehin alma, cinsel şiddet de dahil olmak üzere insanlığa karşı kabahatlerden tutuklama buyruğu çıkardı. İsrail Ağustos ayında Deyf’i öldürdüğünü açıklamıştı.
Netanyahu hakkındaki bu karar İsrail’in global meşruiyetine indirilmiş bir darbe her şeyden evvel. Böylece Netanyahu, Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) tarafından suçlanıp hakkında tutuklama kararı çıkan başkanlar ortasına katılmış oldu. Mahkeme daha evvel Sudan‘ın devrik Devlet Başkanı Ömer Hasan El Beşir ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin hakkında da tutuklama kararı çıkarmıştı. Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin kararlarına her vakit uyuluyor değil lakin Netanyahu “evinde” rahat edecekse de “dışarıda” işi kolay olmayabilir.
Netanyahu‘nun ofisi İsrail‘in Gazze‘de savaşarak vatandaşlarını savunmaya devam edeceği konusunda ısrar ederek UCM’nin kararını “saçma ve yanlış suçlamalar” olarak nitelendirdi.
Çok değil iki hafta evvel Netanyahu, Gazze savaşındaki strateji farklılıkları nedeniyle Gallant‘ı vazifeden almıştı. Gallant, Gazze‘de Hamas’ın elindeki rehinelerin hür bırakılmasını sağlayacak acil bir ateşkes mutabakatı için bastırıyordu. Vazifeden alınmasıyla İsrail hükümetinde bu türlü bir muahedenin esas savunucusu ortadan kalkmış oldu. İkili ayrıyeten iç problemler, bilhassa de ultra-Ortodoks İsraillilerin askere alınması konusunda da çatıştı.
İsrail mahkemeye üye olmadığı için Netanyahu ile Gallant kendi ülkelerinde tutuklanma riskiyle karşı karşıya kalmayacaklar. Fakat yakalama buyrukları, mahkemenin 124 üye ülkesinden birine seyahat etmeleri halinde tutuklanabilecekleri manasına geliyor. Bu ülkeler ortasında ABD olmasa da birçok Avrupa ülkesi UCM üyesi. Bu durum Netanyahu‘nun güzelce yalnızlaşmasına yol açabilir.
Hamas ise hakkında tutuklama kararı verilen Deif’ten hiç sözetmeden bir açıklama yaptı. Üst seviye bir Hamas yetkilisi olan İzzet el-Rişk Netanyahu ya da Gallant tutuklansa da tutuklanmasa da “ortaya çıkan gerçek milletlerarası adaletin bizimle birlikte, İsrail’e karşı olduğudur” dedi.
Filistinli yetkililer de İsrailli başkanlar hakkında çıkarılan tutuklama kararlarını memnuniyetle karşıladı. Filistin‘in İngiltere Büyükelçisi Husam Zomlot, bu kararların “sadece Filistin’de hesap verebilirlik ve adalete yönelik bir adım değil, tıpkı vakitte kurallara dayalı memleketler arası nizamın güvenilirliğini yine tesis etmeye yönelik bir adım” olduğunu söyledi.
ABD’nin karar reaksiyonu beklendiği üzere oldu. Cumhuriyetçiler de Demokratlar da birebir yansıyı gösterdiler. İsrail kelam konusu oldu mu olağan bu. ABD‘de hem Biden Beyaz Saray‘ından hem de yeni gelen Cumhuriyetçi idareden isimler tutuklama kararlarını kınadı. Beyaz Saray, UCM‘nin kararını “temelden reddettiğini” söyledi.
Donald Trump idaresi önümüzdeki yıl misyona başladığında ulusal güvenlik danışmanı olarak misyon yapacak olan Mike Waltz, da UCM‘nin “güvenilirliği olmadığını” söyledi. X’te yazdığı yazıda “Ocak ayında UCM ve BM’nin antisemitik önyargılarına karşı güçlü bir karşılık bekleyebilirsiniz” dedi.
Yani ne kadar aldırmaz ya da tanımaz üzere görünseler de İsrailli yetkililer de ABD’liler de mahkemenin kararının bir gün uygulamaya geçeceğini biliyorlar.