Urartu periyoduna ilişkin Çavuştepe Kalesi M.Ö. 764-734 tarihleri ortasında 2’nci Sarduri tarafından yaptırıldı. Kurucusuna izafeten kale, Sardur’un kenti manasında ‘Sardurihinili’ olarak isimlendiriliyor. Tarihi kale, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden Prof. Dr. Arif Erzen tarafından 1961-1986 yılları ortasında yürütülen hafriyatlar sonucunda ortaya çıkarıldı.
Çavuştepe Kalesi’nde 43 yıl takımlı bekçilik yaptıktan sonra 2005 yılında emekli olan Mehmet Kuşman, son 19 yıldır da istekli olarak burada faaliyette bulunuyor. Bölgeye gelen turistlere Urartu alfabesini ve yaptığı çalışmaları anlatan Kuşman, dünyada Urartucayı bilen nadir bireylerden biri.
Kuşman, emekliye ayrıldıktan sonra bekçilik yaptığı Çavuştepe Kalesi’ndeki kulübesinde yaptığı Urartuca yazılı tablet ve kolyeleri satarak, geçimini sağladığını söyledi.
Kuşman, Van Kalesi’ndeki kitabeleri bir deftere yazdıktan sonra İran ve Suriye’ye giderek Urartuca yazılan kitabeleri tek tek not alıp üzerinde çalışma yaptığını belirterek, “Sonrasında da alfabeyi oluşturdum. Daha sonra da lisanı öğrenip, sözler kurmaya başladım. 22 yılda lakin 650 söz öğrendim. O devirde bekçilik maaşımla 11 çocuğumu okuttum. Emekli olduktan sonra taş levhalar üzerine Urartuca yazıp, süs eşyası olarak satıyorum. 19 yıldır burada istekli olarak çalışıyorum. Şu anda Türkiye’de 7, dünyada ise Urartucayı bilen 12 şahıstan biriyim” dedi.
“ÖĞRENMEK İÇİN KİMSE BANA GELMEDİ”
Sağlığının el verdiği surece bu işi yapacağını anlatan Kuşman,”Burada bir hafriyat konutu yapılıyor. O hafriyat konutu faaliyete geçince sanki benim çalışma yaptığım kulübeyi bozarlar mı, yoksa depo olarak mı kullanacaklar ? Onu bilemiyorum. Burası bozulursa ben de bu işe devam edemeyeceğim. Bir çocuğum tek öğrendi, o da SGK müdürlüğü yapıyor. İşi ağır olduğu için, bu işle ilgilenemiyor. Bu işi yapmak için devamlı Urartu kitaplarını okumak lazım. Urartuca öğrenmek için bugüne kadar kimse bana gelmedi. Benden sonra Urartuca lisanı buralarda ölecek” diye konuştu.