Yüksek enflasyon ve eriyen maaşlar; borç kıskacında hayatını sürdüren vatandaşı günden güne fakirleştirirken, son beş yılda güçlü daha güçlü oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılına ait “Gelir Dağılımı İstatistikleri” bültenini düzelterek yine yayımladı. Buna nazaran en yüksek muadil hanehalkı kullanılabilir fert gelirine sahip yüzde 20’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse yüzde 48.7’ye çıkarken, gelir dilimlerinin tam ortasındaki üçüncü yüzde 20’nin aldığı hisse yüzde 14.3’e geriledi. En düşük gelire sahip yüzde 20’lik kümenin aldığı hisse ise yüzde 6.1 oldu. Yani her 100 liranın 48.7 lirasını 20 kişi alırken, kalan parayı 80 kişi bölüştü.
ÜÇTE BİRİ YÜZDE 10’DA
Bununla birlikte bilgiler en güçlü yüzde 20’nin kendi içerisinde de önemli ayrışma olduğunu gösterdi. Toplumun en yüksek gelir elde eden yüzde 10’unu gelir pastasındaki hissesi yüzde 33.4’e yükseldi. Yani Türkiye’deki gelir pastasının 3’te 1’ini en varlıklı yüzde 10 elinde tutuyor. Son yapılan araştırma sonuçlarına nazaran; en güçlü yüzde 5’lik kümenin toplam gelirden aldığı hisse bir evvelki yıla nazaran 0.4 puan artarak yüzde 23.3’e çıkarken, en düşük gelire sahip yüzde 5’lik kümenin aldığı hissesi ise değişmedi ve yüzde 0.9’da kaldı. Datalar Türkiye iktisadının krize sürüklendiği son beş yılda gelir dağılımdaki bozulmayı da gözler önüne serdi. Buna nazaran, 2019’da en varlıklı yüzde 5’lik kısmın geliri en fakir yüzde 5’lik kısmın gelirinin 22.6 katıyken, 2023’te 25.9 katına çıktı. 2019’da en düşük gelire sahip yüzde 50’lik bölümün toplam gelirden aldığı hisse yüzde 24.5 iken, 2023’te bu hisse 22.8’e düştü.
Türkiye Avrupa’nın en eşitsiz ülkesi
İstanbul Planlama Ajansı Lideri Buğra Gökçe Türkiye ile Avrupa ülkelerini karşılaştırdı. Gökçe’nin bilgilere nazaran, gelir adaletsizliği bakımından Avrupa’da en makus durumdaki ülkeyiz. Türkiye’de gelir dağılımı eşitsizliği ölçen gini katsayısı 0.420. Gini katsayısı bakımından AB ortalaması 0.296 olarak gerçekleşirken, Rusya’da gini katsayısı 0.36, Almanya’da 0.32, Japonya’da 0.31 olarak gerçekleşti. Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, teğe yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı tabir ediyor.